Hướng Dẫn
Lối sống bền vững - Hướng dẫn chi tiết từ A-Z cho người Việt
Lối sống bền vững là cách tiếp cận giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường thông qua các lựa chọn tiêu dùng và thói quen sinh hoạt thông minh. Bằng cách áp dụng những thay đổi nhỏ trong cuộc sống hàng ngày, bạn có thể góp phần bảo vệ hành tinh và tạo nên một tương lai xanh hơn cho thế hệ mai sau.
Xuất bản vào Cập nhật lần cuối vào
Giới Thiệu Trực Quan
Mong Đợi
Tôi vẫn nhớ như in cảm giác bối rối khi lần đầu tìm hiểu về lối sống bền vững. Những hình ảnh về rác thải nhựa trôi nổi trên dòng sông khiến tôi giật mình. Tôi tự hỏi liệu một người bình thường như mình có thể tạo ra sự khác biệt? Nhưng rồi tôi quyết định thử thách bản thân bắt đầu từ những điều nhỏ nhất - thay thế ống hút nhựa bằng ống hút cỏ bàng, mang theo bình nước cá nhân và túi vải khi đi khu chợ. Tôi vừa háo hức vừa lo lắng không biết mình có kiên trì được không.
Hòa Mình
Những ngày đầu thật sự không dễ dàng. Tôi vô tình quên mang theo ống hút khi đi uống cà phê sữa đá, hay đôi lúc bị cám dỗ bởi những món đồ dùng một lần tiện lợi. Nhưng rồi tôi dần hình thành thói quen mới. Mỗi sáng, tôi tự pha cà phê phin mang theo trong bình giữ nhiệt. Đi chợ, tôi mang theo hộp đựng để mua đậu hũ, thịt cá tươi sống. Tôi bắt đầu ủ phân hữu cơ từ vỏ rau củ và trồng thêm rau thơm trên ban công nhỏ của mình. Mỗi hành động nhỏ đều mang lại cảm giác hạnh phúc lạ kỳ, như khi tôi nhận được lời khen từ bà cụ bán rau vì mang theo hộp đựng riêng.
Suy Ngẫm
Sau một năm kiên trì, tôi nhận ra lối sống bền vững không phải là đích đến mà là một hành trình. Tôi đã giảm được gần 70% lượng rác thải nhựa hàng tháng. Quan trọng hơn, tôi cảm nhận được sự thay đổi trong chính mình - một sự kết nối sâu sắc hơn với thiên nhiên và cộng đồng xung quanh. Giờ đây, tôi hiểu rằng mỗi lựa chọn nhỏ đều có ý nghĩa, và chính những thay đổi nhỏ ấy đang góp phần tạo nên sự khác biệt lớn cho quê hương Việt Nam thân yêu.
Việt Nam nằm trong số các quốc gia có lượng rác thải nhựa đáng kể đổ ra đại dương. Bằng cách giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần, bạn đang góp phần bảo vệ môi trường sống của các loài sinh vật biển và giảm thiểu ô nhiễm đại dương.
Sử dụng các sản phẩm tái sử dụng như bình nước cá nhân, túi vải hay ống hút inox giúp tiết kiệm đáng kể chi phí về lâu dài. Ví dụ, một bình nước inox có thể sử dụng trong nhiều năm, tiết kiệm hàng chục triệu đồng so với việc mua nước đóng chai mỗi ngày.
Nhiều sản phẩm nhựa dùng một lần chứa các hóa chất độc hại như BPA có thể ngấm vào thực phẩm, đặc biệt khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Chuyển sang sử dụng đồ đựng bằng thủy tinh, gốm hoặc inox giúp bảo vệ sức khỏe cả gia đình bạn.
Tái chế 1 tấn giấy có thể tiết kiệm được 24 cây rừng, 39.000 lít nước và gần 4.000 kWh điện. Bằng cách tái sử dụng và tái chế, bạn đang góp phần bảo vệ rừng, tiết kiệm nước và năng lượng cho tương lai.
Khi bạn sống bền vững, bạn đang làm gương cho con cháu và những người xung quanh. Trẻ em học hỏi từ hành động của người lớn, và những thói quen tốt hôm nay sẽ tạo nên một thế hệ có ý thức bảo vệ môi trường ngày mai.
Sản xuất và vận chuyển đồ dùng một lần tạo ra lượng lớn khí thải nhà kính. Ước tính, mỗi người Việt Nam thải ra trung bình 3,7 tấn CO2 mỗi năm. Sử dụng sản phẩm bền vững giúp giảm đáng kể dấu chân carbon của bạn.
Khi lựa chọn mua sắm tại các chợ truyền thống, sử dụng sản phẩm thủ công địa phương, bạn đang góp phần phát triển kinh tế cộng đồng và bảo tồn các nghề truyền thống. Đồng thời, bạn cũng giảm thiểu tác động môi trường từ việc vận chuyển đường dài.
- Bắt đầu với 'Thử thách 7 ngày không rác': Ghi chép lại toàn bộ rác thải bạn tạo ra trong một tuần để nhận thức rõ hơn về thói quen tiêu dùng của bản thân. Đừng quên ghi lại cảm xúc và suy nghĩ của bạn mỗi ngày.
- Tạo bộ dụng cụ không rác cá nhân: Chuẩn bị một chiếc túi vải nhỏ đựng bình nước inox, ống hút tre, hộp cơm inox, túi vải đựng đồ và dao dĩa gỗ. Luôn mang theo bên mình để tránh phải sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
- Học cách phân loại rác tại nguồn: Thiết lập 3 thùng rác riêng biệt trong nhà - rác tái chế (giấy, nhựa, kim loại), rác hữu cơ (thức ăn thừa, vỏ trái cây) và rác thải thông thường. Tìm hiểu các điểm thu gom rác tái chế gần nhà bạn nhất.
- Tự làm các sản phẩm vệ sinh gia đình: Bắt đầu với nước rửa chén từ bồ hòn, nước lau sàn từ giấm táo và vỏ cam, hoặc bột giặt từ bồ hòn và sả. Các công thức này không chỉ thân thiện với môi trường mà còn tiết kiệm chi phí đáng kể.
- Ưu tiên mua sắm có ý thức: Khi đi chợ, hãy mang theo hộp đựng và túi vải. Chọn mua thực phẩm tươi sống tại chợ truyền thống thay vì siêu thị để giảm bao bì nhựa. Ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc địa phương và theo mùa.
- Truyền cảm hứng cho cộng đồng: Chia sẻ hành trình của bạn lên mạng xã hội, tham gia các nhóm sống xanh trên Facebook như 'Hội những người sống xanh' hoặc 'Zero Waste Vietnam' để học hỏi và lan tỏa cảm hứng.
- Theo dõi và điều chỉnh: Mỗi tháng một lần, hãy xem xét lại những thay đổi bạn đã thực hiện. Đánh dấu những thành công nhỏ và đặt mục tiêu mới. Đừng quá khắt khe với bản thân - mỗi bước nhỏ đều có ý nghĩa.
- Tinh thần cởi mở để thay đổi thói quen
- Túi vải hoặc túi tái sử dụng khi đi chợ
- Bình nước cá nhân bằng inox hoặc thủy tinh
- Hộp đựng thực phẩm bằng thủy tinh hoặc inox
- Không gian nhỏ để phân loại rác
- Thùng rác tái chế (nếu có thể)
- Tinh thần kiên nhẫn và sẵn sàng học hỏi
Lối sống bền vững phù hợp với mọi lứa tuổi và có thể điều chỉnh theo điều kiện cá nhân. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ và tăng dần mức độ. Nếu có vấn đề sức khỏe đặc biệt liên quan đến dị ứng hoặc hóa chất, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi sản phẩm chăm sóc cá nhân.
Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ và dễ thực hiện trước. Bạn không cần phải thay đổi mọi thứ cùng một lúc. Hãy chọn 2-3 thói quen đơn giản nhất như mang theo bình nước cá nhân, sử dụng túi vải khi đi chợ, hoặc tắt đèn khi không sử dụng. Khi đã quen dần, bạn có thể thêm những thay đổi lớn hơn vào cuộc sống của mình.
Ngược lại, sống bền vững thường giúp bạn tiết kiệm tiền về lâu dài. Mặc dù một số sản phẩm thân thiện với môi trường có thể có giá cao hơn ban đầu, nhưng chúng thường bền hơn và có thể tái sử dụng nhiều lần. Ví dụ, một bình nước inox có thể sử dụng trong nhiều năm, tiết kiệm đáng kể so với việc mua nước đóng chai hàng ngày.
Hãy bắt đầu bằng cách xác định những nguồn rác nhựa chính trong sinh hoạt hàng ngày của bạn. Thông thường, đó là chai nước, ống hút, túi nilon và bao bì thực phẩm. Thay thế dần bằng các sản phẩm tái sử dụng như bình nước cá nhân, ống hút tre, túi vải và hộp đựng thức ăn bằng thủy tinh hoặc inox.
Hãy bắt đầu bằng cách làm gương và chia sẻ thông tin một cách nhẹ nhàng, không áp đặt. Bạn có thể bắt đầu từ những thay đổi đơn giản như phân loại rác, sử dụng túi vải đi chợ, hoặc tự trồng rau sạch tại nhà. Tổ chức các hoạt động vui vẻ như cùng nhau làm đồ tái chế hoặc nấu ăn tại nhà bằng nguyên liệu tươi sống thay vì đồ đóng gói sẵn.
Không bắt buộc. Mặc dù giảm tiêu thụ thịt và sản phẩm động vật là một phần của lối sống bền vững, nhưng bạn có thể bắt đầu bằng cách giảm dần lượng thịt trong khẩu phần ăn, chọn thịt từ các nguồn cung cấp bền vững hoặc tham gia 'Thứ Hai không thịt' mỗi tuần. Quan trọng là sự tiến bộ chứ không phải sự hoàn hảo.
Sống bền vững thực ra có thể giúp bạn tiết kiệm tiền. Hãy bắt đầu bằng những việc đơn giản như tái sử dụng đồ cũ, mua đồ second-hand tại các hội nhóm trên Facebook, tự làm các sản phẩm vệ sinh tại nhà từ nguyên liệu tự nhiên như chanh, giấm, baking soda, hoặc trồng rau sạch tại nhà từ hạt giống tái sử dụng.
Không cần thiết phải từ bỏ hoàn toàn, nhưng hãy cố gắng giảm thiểu tối đa. Ưu tiên sử dụng lại những đồ nhựa bạn đang có thay vì vứt bỏ chúng. Khi cần mua mới, hãy chọn các sản phẩm có thể tái sử dụng nhiều lần hoặc làm từ vật liệu thân thiện với môi trường hơn như thủy tinh, gốm, inox hoặc tre.
Hãy đặt mục tiêu nhỏ và cụ thể, đồng thời ghi nhận từng thành công dù là nhỏ nhất. Theo dõi sự tiến bộ của bản thân, chẳng hạn như số lượng chai nhựa bạn đã tiết kiệm được mỗi tháng. Tham gia các cộng đồng sống xanh như 'Hội những người sống xanh' hoặc 'Zero Waste Vietnam' để có thêm động lực và học hỏi kinh nghiệm từ người khác.
Có rất nhiều cách để tái sử dụng quần áo cũ: quyên góp cho các tổ chức từ thiện như 'Áo Ấm Cho Em', bán lại trên các sàn thương mại điện tử như các sàn thương mại điện tử, đổi đồ với bạn bè, hoặc tái chế thành các vật dụng hữu ích như giẻ lau, túi vải, hoặc đồ chơi cho thú cưng. Bạn cũng có thể tham gia các hội nhóm đổi đồ hoặc tổ chức các buổi đổi đồ trong cộng đồng.
Lập kế hoạch bữa ăn hàng tuần và chỉ mua những gì bạn thực sự cần. Bảo quản thực phẩm đúng cách để kéo dài thời hạn sử dụng - để rau củ vào ngăn mát tủ lạnh, bọc rau thơm trong khăn giấy ẩm. Tận dụng tối đa các phần của thực phẩm (như dùng vỏ dứa làm nước dứa lên men, vỏ chuối làm phân bón). Đông lạnh thực phẩm sắp hết hạn để dùng dần. Và quan trọng nhất, học cách nấu các món ăn từ đồ thừa như cơm rang, cháo, hoặc canh rau củ tổng hợp.
Bắt đầu bằng những thay đổi đơn giản như thay bóng đèn thường bằng đèn LED tiết kiệm điện, rút phích cắm các thiết bị khi không sử dụng (đặc biệt là tivi, máy tính, sạc điện thoại), sử dụng quạt thay vì điều hòa khi thời tiết không quá nóng, và giặt quần áo bằng nước lạnh. Bạn cũng nên bảo trì các thiết bị điện thường xuyên để đảm bảo chúng hoạt động hiệu quả. Lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời nếu có điều kiện cũng là một cách tuyệt vời để tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường.
Mang theo bộ dụng cụ du lịch bền vững của riêng bạn bao gồm bình nước cá nhân, ống hút tre, hộp đựng thức ăn, dao dĩa gỗ và túi vải. Ưu tiên các phương tiện giao thông công cộng hoặc đi bộ khi có thể. Chọn các khách sạn, homestay có chứng nhận xanh và chính sách bảo vệ môi trường. Khi đi du lịch biển, hãy tham gia các hoạt động dọn rác bãi biển hoặc mang theo rác về nơi có thùng rác phân loại. Đừng quên tắt các thiết bị điện và điều chỉnh nhiệt độ phòng trước khi rời khỏi phòng khách sạn.
Rác thải điện tử chứa nhiều chất độc hại như chì, thủy ngân, cần được xử lý đúng cách. Tại Việt Nam, bạn có thể mang rác thải điện tử đến các điểm thu hồi của các tổ chức như Việt Nam Tái Chế (Vietnam Recycles) hoặc các chương trình thu gom rác thải điện tử định kỳ. Đối với pin đã qua sử dụng, hãy bỏ vào thùng rác pin tại các siêu thị hoặc cửa hàng điện tử. Trước khi vứt bỏ, hãy xem xét khả năng sửa chữa hoặc tặng lại cho người có nhu cầu.
Khi chọn mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc cá nhân, hãy ưu tiên các sản phẩm có thành phần tự nhiên, không chứa hóa chất độc hại, không thử nghiệm trên động vật và có bao bì thân thiện với môi trường. Tại Việt Nam, bạn có thể tìm mua các sản phẩm của các thương hiệu địa phương như Mộc Hương Da, Lá Bồ Đề, hoặc các sản phẩm xà phòng thiên nhiên được bán tại các hội chợ nông sản sạch. Bạn cũng có thể tự làm một số sản phẩm đơn giản như sữa tắm từ bồ hòn, tẩy tế bào chết từ bã cà phê hoặc dầu dưỡng tóc từ dầu dừa nguyên chất.