Rehber

Doğa Gözlemi: Türkiye'nin Eşsiz Doğasını Keşfedin

Türkiye'nin eşsiz doğasında kuşları, kelebekleri ve bitkileri gözlemleyerek bilim dünyasına katkı sağlayın. Dağlık bölgelerden volkanik arazilere kadar ülkenin zengin biyolojik çeşitliliğini keşfedin.

Yazan DoItAgain Editöryal Ekibi

Yayınlanma tarihi 24 Ekim 2025Son güncelleme 24 Ekim 2025

Görsel Tanıtım

Bir adam fotoğraf makinesiyle su kütlesinin fotoğrafını çekiyor — Photo by Dieny Portinanni on Unsplash

bir baykuş ağaç dalında tünemiş — Photo by Erik Karits on Unsplash

ormanda bir ağaç dalında oturan baykuş — Photo by Erik Karits on Unsplash

gündüz vakti ağaç dalında tünemiş baykuş — Photo by Samantha Fortney on Unsplash

turuncu plastik kabın üzerinde kahverengi beyaz baykuş — Photo by Erik Karits on Unsplash
Eurasian pygmy owl (Glaucidium passerinum)

ağacın üzerinde duran bir kuş — Photo by Paula Robinson on Unsplash

gündüz vakti kahverengi ağaç dalında kahverengi baykuş — Photo by Erik Karits on Unsplash
Long-eared owl (Asio otus)

Yoğun ormanda fotoğraf çeken bir kadın. — Photo by Caroline Andrade Rocha on Unsplash

bir ağaç dalının tepesinde tünemiş kuş — Photo by Richard Sagredo on Unsplash

bir ağaca tünemiş baykuş — Photo by Siddhant Bahuguna on Unsplash
Owl in the Tree

bir ağaç dalının tepesine tünemiş kel kartal — Photo by Marian Strinoiu on Unsplash

yeşil çimenlerle çevrili kahverengi ahşap kütüğün üzerinde siyah beyaz elbise giymiş kadın — Photo by Erik Karits on Unsplash
Ural owl (Strix uralensis)

bir baykuş yosunlu bir tepenin üzerinde tünemiş — Photo by Erik Karits on Unsplash

siyah sincaba bakan ağaç dalının üzerinde duran kartal — Photo by David Morris on Unsplash
this is a juvenile red tailed hawk that fledged the morning of this picture. encountering a squirrel for the first time, outside the nest anyway. it’s a picture of wonder. no squirrel’s were harmed during the filming. these juveniles spend a lot of time on the ground and flying short distances testing out their wings. I was watching this youngster sitting in a tree and waited as the squirrel made his way up into the frame. I have a sequence of shots where the hawk twisted his neck and hunched his shoulders watching the squirrel. the hawk’s instinct is ready but his wings need more time.

gündüz vakti ağaç dalında kahverengi baykuş — Photo by Erik Karits on Unsplash
Long-eared owl (Asio otus)

ormanda bir ağaç dalına tünemiş kuş — Photo by Erik Karits on Unsplash

gündüz vakti ağaç dalında tünemiş kahverengi baykuş — Photo by Jaime Dantas on Unsplash
Cabore

bir ağaç dalına tünemiş yırtıcı kuş — Photo by Richard Sagredo on Unsplash

ağaç dalında kahverengi sincap — Photo by Shriram Nagarajan on Unsplash

Bir Deneyim Hikayesi

Beklenti

Sabahın erken saatlerinde, gün doğmadan önce uyandım. Bugün İstanbul'un hemen yanı başındaki bir ormanlık alanda kuş gözlemi yapacaktım. Yanıma mevcut dürbünümü, yeni aldığım kuş rehberini ve bir termos sıcak çay almayı unutmadım. 'Acaba bir şelalenin şırıltısını duyabilir miyim?' diye düşündüm içimde bir heyecanla. Doğa yürüyüşü ayakkabılarımı giyerken, kuş seslerini dinleyeceğim anları düşünerek gülümsedim.

Daldırma

Ormana adımımı atar atmaz, yaprakların arasından gelen cıvıltılar kulaklarımda yankılandı. Dürbünümü ayarlarken, bir kızılgerdanın dallar arasında zıpladığını gördüm. Ayaklarımın altındaki çıtırtılar, burnuma gelen iğne yaprakların keskin kokusuyla birleşiyordu. Aniden, uzaktan gelen 'guguk, guguk' sesiyle irkildim. Bir guguk kuşu olmalıydı! Not defterime aceleyle not alırken, bir karacanın su birikintisinden su içtiğini fark ettim. Doğanın bu sessiz dansına tanık olmak büyüleyiciydi.

Yansıtma

Akşamüstü eve dönerken, telefonumdaki kuş gözlem uygulamasına gün boyu yaptığım birçok farklı kuş türü gözlemini kaydettim. Sadece bir günde ne çok şey öğrenmiştim! Özellikle, nesli tehlike altındaki küçük akbalıkçıl görmek beni çok heyecanlandırmıştı. Ertesi gün işe giderken, artık çevremdeki kuş seslerine farklı bir kulakla bakıyordum. Bu deneyim, bana şehrin ortasında bile ne kadar canlı bir dünya olduğunu hatırlattı. Şimdi her hafta sonu farklı bir doğa alanını keşfetmek için sabırsızlanıyorum.

Neden Önemli

Topladığınız veriler, Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik envanterine katkı sağlar ve koruma çalışmalarına yön verir.

Doğadaki canlılar arasındaki etkileşimleri gözlemlemek, ekosistemin nasıl işlediğini anlamanızı sağlar.

Doğada geçirilen zaman stres seviyelerini düşürür ve zihinsel sağlığı olumlu yönde etkiler.

Doğa yürüyüşleri, düzenli egzersiz yapmanın eğlenceli bir yoludur.

Anadolu'nun binlerce yıllık doğa bilgeliğini keşfetme fırsatı sunar.

Doğa severlerden oluşan bir topluluğa katılma ve deneyim paylaşma imkanı.

İklim değişikliğinin doğal yaşam üzerindeki etkilerini yakından gözlemleme fırsatı.

Nasıl Başlanır

Yakınınızdaki bir doğal yaşam alanını (ör. İstanbul'da Belgrad Ormanı, Ankara'da Eymir Gölü) seçin.
Temel kuş türlerini ve doğa gözlem tekniklerini öğrenmek için Doğa Derneği'nin düzenlediği etkinliklere katılın.
KuşBank veya iNaturalist gibi uygulamaları telefonunuza yükleyin ve kullanmayı öğrenin.
İlk gözleminiz için sabah erken saatleri veya akşamüstünü tercih edin.
Gözlemlerinizi not alın ve fotoğraflayın, ardından uygulamalara yükleyin.
Deneyimlerinizi sosyal medyada #DoğaGözlemim etiketiyle paylaşın.
Yerel doğa koruma projelerine gönüllü olarak katılın.

Neye İhtiyacınız Var

Dürbün (8x42 veya 10x42 önerilir)
Türkiye Kuşları Alan Rehberi veya KuşBank uygulaması
Not defteri ve kurşun kalem (yağmura dayanıklı)
Rahat yürüyüş ayakkabısı ve mevsime uygun kıyafetler
Su matarası ve atıştırmalık (kuruyemiş, kuru meyve)
Şapka, güneş gözlüğü ve güneş kremi
İlk yardım çantası ve kene kovucu sprey
Fotoğraf makinesi veya akıllı telefon (kuş seslerini kaydetmek için)

Önce Güvenlik

Doğa gözlemi yaparken dikkatli olun. Zehirli bitkiler (örn. güzelavrat otu) ve hayvanlardan (örn. kene, yılan) uzak durun. Hava durumunu kontrol edin ve yanınıza su, ilk yardım çantası, şapka ve güneş kremi almayı unutmayın. Özellikle yaz aylarında kene kovucu kullanın. Gözlem yaparken doğal yaşamı rahatsız etmeyin ve çevre temizliğine özen gösterin. Engelli bireyler için uygun parkurları tercih edin.

Sık Sorulan Sorular

İlkbahar (Nisan-Haziran) kuş göçlerinin ve çiçeklenmenin en yoğun olduğu dönemdir. Ancak her mevsimin kendine özgü güzellikleri vardır.

8x42 veya 10x42 büyütmeli bir dürbün, Türkiye Kuşları Alan Rehberi, not defteri ve mevsime uygun kıyafetler başlangıç için yeterlidir.

Kesinlikle! Çocuklar için özel olarak düzenlenen doğa etkinliklerine katılabilir veya kendi aile yürüyüşlerinizi düzenleyebilirsiniz. Onların ilgisini çekecek renkli kelebekler veya büyük kuşlarla başlayabilirsiniz.

Sessiz olun, yavaş hareket edin, canlıları rahatsız etmeyin ve doğal yaşama zarar vermeyin. Çöplerinizi yanınızda götürmeyi unutmayın.

Tür adı, tarih, saat, konum, hava durumu ve davranış notları içeren bir defter tutabilir veya KuşBank gibi uygulamaları kullanabilirsiniz.

Büyük şehirlerin yakınındaki ormanlar, göller, sulak alanlar ve milli parklar başlangıç için uygundur.

Endişelenmeyin! Deneyimli gözlemciler verilerinizi inceleyerek düzeltme yapabilir. Öğrenme sürecinin doğal bir parçasıdır.

Evet, yağmurlu ve rüzgarlı havalarda canlılar daha az aktiftir. Sakin ve güneşli günler en iyi gözlem koşullarını sunar.

Evet, baykuş ve yarasa gibi gece canlılarını gözlemlemek için özel turlara katılabilirsiniz. Ancak yanınızda deneyimli bir rehber bulundurmanız önerilir.

Evet, birçok milli park ve doğal yaşam alanında engelli erişimine uygun parkurlar bulunmaktadır. Önceden bilgi almanızı öneririz.

Evet, ancak flaş kullanmamaya ve canlıları rahatsız etmemeye özen gösterin. Telefonunuzu sessiz moda almayı unutmayın.

Telli turna, küçük akbaba, ala doğan ve Anadolu sıvacısı gibi nadir türler Türkiye'de görülebilir. Özellikle göç dönemlerinde bu şansınız artar.