Gids

Aandacht en meditatie oefeningen voor meer rust in je hoofd

Verken verschillende technieken om je geest tot rust te brengen en meer bewust te worden van het huidige moment. Van ademhalingsoefeningen tot geleide meditaties, vind hier de oefeningen die bij je passen.

Gepubliceerd op Laatst bijgewerkt op

Visuele Introductie

brown and black temple
man in crew neck t-shirt standing on grass field in grayscale photography
Silhouette of a woman against a sunset sky
Buddha statue sits with bananas in a basket.
A lone figure sits on a hill overlooking the ocean.
Photo by sammy swae on Unsplash
Stone lantern in a serene garden landscape
Photo by tones yo on Unsplash
A weathered buddha statue sits in meditation outdoors contemplation outdoors.
pink lotus flowers on pond
Stack of stones balanced on a rock at sunset.
Photo by Valentin on Unsplash
woman in white and black stripe shirt and blue denim jeans sitting on grass field near near near near near
brown and black temple
man in crew neck t-shirt standing on grass field in grayscale photography
Silhouette of a woman against a sunset sky
Buddha statue sits with bananas in a basket.
A lone figure sits on a hill overlooking the ocean.
Photo by sammy swae on Unsplash
Stone lantern in a serene garden landscape
Photo by tones yo on Unsplash
A weathered buddha statue sits in meditation outdoors contemplation outdoors.
pink lotus flowers on pond
Stack of stones balanced on a rock at sunset.
Photo by Valentin on Unsplash
woman in white and black stripe shirt and blue denim jeans sitting on grass field near near near near near
brown and black temple
man in crew neck t-shirt standing on grass field in grayscale photography
Silhouette of a woman against a sunset sky
Buddha statue sits with bananas in a basket.
A lone figure sits on a hill overlooking the ocean.
Photo by sammy swae on Unsplash
Stone lantern in a serene garden landscape
Photo by tones yo on Unsplash
A weathered buddha statue sits in meditation outdoors contemplation outdoors.
pink lotus flowers on pond
Stack of stones balanced on a rock at sunset.
Photo by Valentin on Unsplash
woman in white and black stripe shirt and blue denim jeans sitting on grass field near near near near near
brown and black temple
man in crew neck t-shirt standing on grass field in grayscale photography
Silhouette of a woman against a sunset sky
Buddha statue sits with bananas in a basket.
A lone figure sits on a hill overlooking the ocean.
Photo by sammy swae on Unsplash
Stone lantern in a serene garden landscape
Photo by tones yo on Unsplash
A weathered buddha statue sits in meditation outdoors contemplation outdoors.
pink lotus flowers on pond
Stack of stones balanced on a rock at sunset.
Photo by Valentin on Unsplash
woman in white and black stripe shirt and blue denim jeans sitting on grass field near near near near near

Verwachting

Al weken liep ik rond met een hoofd als een drukke spitsuur in Amsterdam Centraal. Mijn gedachten raceten van mijn werk bij de gemeente naar de boodschappen die ik nog moest doen, en van de verjaardag van mijn moeder tot dat ene mailtje dat ik nog moest sturen. Op een regenachtige dinsdagochtend, terwijl ik naar de druppels keek die langs het raam van mijn Amsterdamse bovenwoning stroomden, besloot ik: het is tijd voor verandering. Ik had gehoord over mindfulness tijdens een werkbezoek aan het Radboud UMC, maar het voelde altijd een beetje als iets voor geitenwollensokkentypes. Toch, met een kopje kamillethee in mijn handen en de geur van natte bladeren die door het open raam naar binnen waaide, zette ik mijn eerste schuchtere stapjes in de wereld van meditatie.

Onderdompeling

De eerste minuten voelde ik me een vreemde eend in de bijt. Mijn benen zaten al na twee minuten in de kleermakerszit te tintelen, en mijn gedachten dwaalden af naar de was die nog opgehangen moest worden. Maar ik hield vol. Langzaam, terwijl ik me concentreerde op het ruisen van de regen en het zachte getik van de verwarming, voelde ik iets verschuiven. Het was alsof ik voor het echt luisterde naar de stilte tussen de geluiden door. Tijdens een wandeling door het Vondelpark, waar ik probeerde te oefenen met loopmeditatie, gebeurde het: ik merkte hoe de koude ochtendlucht mijn wangen kietelde, hoe het vochtige mos zacht aanvoelde onder mijn vingers, en hoe het geluid van ritselende bladeren afwisselde met het geroezemoes van voorbijgangers. Voor het eerst in jaren was ik er écht bij, alsof ik uit een waas ontwaakte.

Reflectie

Na een maand van vallen en opstaan - letterlijk soms, want mediteren op een krukje in de tuin bleek glad te worden bij regen - merkte ik subtiele veranderingen. Ik reageerde rustiger als de trein vertraging had, of wanneer de buurman voor de zoveelste keer zijn gitaar boven mijn slaapkamer uitprobeerde. Het was alsof er tussen stimulus en reactie een klein, kostbaar momentje was gekomen waarin ik kon kiezen hoe ik wilde reageren. Mijn vriendin merkte het als eerste op: 'Je lijkt wel meer aanwezig, of zo.' En ze had gelijk. Of ik nu in de rij stond bij de Albert Heijn of naar de eenden keek in het park, ik was er vaker met mijn hoofd bij. Geen zweverig gedoe, maar gewoon écht aanwezig zijn in het hier en nu. En dat voor iemand die voorheen dacht dat mediteren iets was voor op een berg in India, niet voor tussen de middag in de kantoortuin.

Uit onderzoek van de Radboud Universiteit blijkt dat regelmatige meditatie het stressniveau met wel 30% kan verlagen. Je leert om gedachten te observeren zonder erin mee te gaan.
Net als een spier wordt je aandacht sterker door training. Binnen enkele weken merk je dat je je beter kunt concentreren tijdens vergaderingen of gesprekken.
Je leert emoties te herkennen en te accepteren, waardoor je minder snel overspoeld raakt door heftige gevoelens. Handig in het drukke Nederlandse werkleven!
Een korte meditatie voor het slapengaan kan helpen om makkelijker in slaap te vallen en dieper te slapen, zo blijkt uit onderzoek van het Nederlands Herseninstituut.
Je leert je eigen gedachtepatronen herkennen. Zo ontdek je bijvoorbeeld of je snel in de stress schiet of juist dingen wegstopt.
Veel Nederlanders ademen te hoog en te snel. Meditatie leert je dieper en rustiger adem te halen, wat direct effect heeft op je zenuwstelsel.
Onderzoek van het UMC Amsterdam toont aan dat regelmatige meditatie een positief effect kan hebben op je weerstand.
  1. Kies een vast moment dat bij je past, bijvoorbeeld 's ochtends na het opstaan of 's avonds voor het slapen. Zelfs tijdens de lunchpauze op je werk kan prima!
  2. Begin met korte sessies van 3-5 minuten. Gebruik eventueel een app als 'VGW' van de overheid of 'Meditatie voor beginners' van het Trimbos-instituut
  3. Zoek een comfortabele houding: op een stoel, kussen of zelfs liggend. Belangrijk is dat je rug recht is maar niet gespannen
  4. Richt je aandacht op je ademhaling. Tel bijvoorbeeld je inademingen van 1 tot 10 en begin dan opnieuw
  5. Wanneer je merkt dat je afdwaalt (en dat gebeurt bij iedereen!), breng je aandacht dan vriendelijk terug naar je ademhaling. Zie het als een spier die je traint
  6. Bouw langzaam op naar langere sessies. Na een week kun je proberen 10 minuten vol te houden
  7. Probeer verschillende technieken uit: geleide meditatie, bodyscan, loopmeditatie in het park, of een koptelefoon op in de trein
  • Een rustige ruimte waar je niet gestoord wordt (bijv. een hoekje in je woning of een rustig plekje in het park)
  • Gemakkelijke kleding waarin je comfortabel zit of ligt
  • Eventueel een meditatiekussen, stoel met rechte rugleuning of zelfs je bank
  • 5-20 minuten ongestoorde tijd (zet je telefoon op vliegtuigstand)
  • Een open houding zonder oordeel over je eigen kunnen
  • Voor mensen met beperkte mobiliteit: een comfortabele stoel met rugsteun

Meditatie is over het algemeen veilig voor iedereen. Als je psychische klachten hebt, raadpleeg dan eerst een professional. Luister altijd naar je lichaam en forceer niets. Je kunt altijd stoppen als een oefening niet prettig voelt. Bij ernstige psychische klachten adviseren we om eerst een professional te raadplegen voordat je met meditatie begint.

Begin met korte sessies van 3-5 minuten per dag. Liever elke dag kort dan één keer per week lang. Bouw het rustig op naar 10-20 minuten. Denk aan het opbouwen van hardlopen: je begint ook niet meteen met een marathon!
Dat is volkomen normaal! Het is niet de bedoeling om te stoppen met denken, maar om je er niet door te laten meeslepen. Zie je gedachten als wolken die voorbij drijven, of als treinen die komen en gaan op station Amsterdam Centraal. Je hoeft niet op elke trein te stappen.
Helemaal niet! Meditatie wordt in Nederland steeds normaler. Zelfs het Radboud UMC biedt het aan als onderdeel van behandelingen. Het is gewoon een training voor je geest, net zoals sporten dat is voor je lichaam.
Nee hoor! In Nederland zitten we het liefste comfortabel. Op een stoel, bank, krukje of zelfs liggend - het maakt niet uit. Het belangrijkste is dat je comfortabel zit zonder in slaap te vallen. Een rechte rug helpt wel om alert te blijven.
Dagelijks een korte sessie is effectiever dan één keer per week lang. Probeer het in je dagelijkse routine in te bouwen, net als tandenpoetsen. Veel Nederlanders vinden het fijn om 's ochtends te beginnen, nog voor de dagelijkse drukte begint.
Ja, absoluut! Uit onderzoek van TNO blijkt dat meditatie op de werkvloer kan leiden tot minder verzuim en hogere productiviteit. Veel bedrijven in Nederland bieden tegenwoordig zelfs mindfulness-trainingen aan voor hun medewerkers.
Jazeker! Hoewel het misschien wat uitdagender is, kan het juist heel nuttig zijn. Sommige mensen met ADHD hebben baat bij korte, bewegende meditaties, zoals loopmeditatie in het park. Het Trimbos-instituut heeft hier speciale begeleiding voor.
Mindfulness is een vorm van meditatie waarbij je je bewust bent van het huidige moment zonder oordeel. Mediteren is de bredere term voor verschillende technieken die tot ontspanning en bewustzijn kunnen leiden. Denk aan het verschil tussen hardlopen en sporten - het een is een specifieke vorm van het ander.
Er is geen 'goed' of 'fout' bij meditatie. Het enige wat telt is dat je het doet. Merk je dat je afdwaalt en breng je je aandacht terug? Gefeliciteerd, dan ben je aan het mediteren! Het is net als met fietsen in Amsterdam: in het begin wankel je misschien, maar na verloop van tijd gaat het steeds makkelijker.
Absoluut! Meditatie gaat over je geest, niet over lenigheid. In Nederland mediteren we het liefste comfortabel - op een stoel, bank of zelfs liggend. Het belangrijkste is dat je comfortabel zit of ligt zonder in slaap te vallen.
Maak er een gewoonte van, net als je ochtendkoffie. Koppel het aan iets wat je al dagelijks doet, zoals na het tandenpoetsen of voor het avondeten. Er zijn ook leuke Nederlandse apps zoals 'Virtueel Platform' die je kunnen helpen vol te houden. En onthoud: elke seconde telt, ook al is het maar één minuutje op de wc op je werk.
Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat mindfulness-meditatie kan helpen om beter om te gaan met chronische pijn. Het neemt de pijn misschien niet weg, maar kan wel je relatie met de pijn veranderen en zo het lijden verminderen. Overleg wel altijd met je huisarts of specialist.

Begin vandaag nog met mediteren en ervaar meer rust in je dagelijks leven