Literair vertalen: De kunst van verhalen overbrengen in een nieuwe taal

Verwachting

Mijn vingers trilden lichtjes toen ik het boek voor het eerst in handen kreeg. Het was een prachtige roman van een Japanse auteur, en ik zou de eerste zijn die hem naar het Nederlands zou vertalen. Terwijl ik door de eerste bladzijden bladerde, voelde ik een mix van opwinding en ontzag. Zou ik erin slagen om de subtiliteit van de Japanse cultuur en de unieke stem van de auteur recht te doen in het Nederlands? Ik begon met het maken van aantekeningen over de personages, hun achtergronden en de culturele context. Het voelde alsof ik een schatkist met verhalen mocht openen, maar alleen als ik de juiste sleutel kon vinden.

Onderdompeling

Al snel verdween ik volledig in de wereld van het verhaal. Het ritme van de zinnen begon te klinken als een harmonieus geheel, waarbij elk woord precies op zijn plaats moest vallen. De geur van vers gezette koffie vermengde zich met het lichte stof van de oude bibliotheekboeken die ik had opengeslagen voor onderzoek. Er was één passage die me bijzonder uitdaagde - een dialoog vol Japanse woordspelingen die onmogelijk letterlijk te vertalen waren. Na uren puzzelen en talloze kopjes koffie vond ik eindelijk een Nederlandse variant die dezelfde speelsheid en betekenis droeg. Het was alsof ik een nieuwe taal aan het uitvinden was, die zich ergens tussen de brontaal en het Nederlands in bevond.

Reflectie

Toen ik het laatste punt achter de vertaalde tekst zette, voelde ik een diepe voldoening die ik nog nooit eerder had ervaren. Het was meer dan alleen een klus die was geklaard - het voelde alsof ik een nieuw leven had geschonken aan deze verhalen. Toen ik hoorde hoe Nederlandse lezers zich verbonden voelden met de personages en geraakt werden door de verhaallijn, besefte ik pas echt de kracht van vertalen. Net zoals bekende auteurs ooit de Nederlandse literatuur verrijkten met nieuwe perspectieven, had ik een klein steentje mogen bijdragen aan de culturele uitwisseling tussen Japan en Nederland. Het gaf me het gevoel deel uit te maken van iets veel groters dan mezelf.

1. Kies een boek of tekst die je écht aanspreekt en waar je een sterke band mee voelt - dit maakt het makkelijker om gemotiveerd te blijven tijdens het vertaalproces.
2. Lees het hele werk eerst grondig door om de stijl, toon en thema's te begrijpen voordat je begint met vertalen.
3. Maak een eerste ruwe vertaling waarbij je je richt op het overbrengen van de basisbetekenis, zonder je al te veel zorgen te maken over stijl.
4. Verfijn je vertaling in verschillende ronden: eerst de inhoud, dan de stijl, en tot slot de fijne nuance.
5. Laat je vertaling door minstens twee andere personen lezen: een die de brontaal beheerst en een die dat niet doet, om zowel de nauwkeurigheid als de natuurlijkheid te toetsen.
6. Houd een woordenlijst bij met lastige termen, vertaalkeuzes en culturele aantekeningen voor consistentie.
7. Blijf je verdiepen in zowel de brontaal als het Nederlands door veel te lezen, cursussen te volgen en feedback te vragen van ervaren vertalers.

• Uitstekende beheersing van zowel de brontaal als het Nederlands (minimaal C1-niveau)
• Gevoel voor taal en stijl, met oog voor nuance en cultuurverschillen
• Geduld en doorzettingsvermogen voor het oplossen van complexe vertaalproblemen
• Toegang tot betrouwbare woordenboeken en digitale vertaalmiddelen
• Een rustige werkplek met voldoende ruimte voor boeken en aantekeningen
• Basisvaardigheden in tekstverwerking en documentbeheer
• Affiniteit met het genre waarin je wilt vertalen

Literair vertalen is geschikt voor alle leeftijden en vaardigheidsniveaus. We raden aan om bij het publiceren van vertaald werk altijd de auteursrechten te respecteren en toestemming te vragen aan de rechthebbenden. Voor mensen met een visuele beperking zijn er gespecialiseerde software en hulpmiddelen beschikbaar om het vertaalproces toegankelijker te maken.