Gids

Afval verminderen in Nederland: Praktische tips voor een duurzamere levensstijl

Leer hoe je door kleine aanpassingen in je dagelijks leven aanzienlijk minder afval kunt produceren en bijdraagt aan een duurzamere wereld, met typisch Nederlandse oplossingen.

Door DoItAgain Redactieteam

Gepubliceerd op 5 november 2025Laatst bijgewerkt op 5 november 2025

Toen ik begon met mijn zoektocht naar een afvalvrij leven in Utrecht, had ik geen idee waar ik moest beginnen. Mijn prullenbak puilde regularly uit van het plastic en verpakkingsmateriaal. Na het zien van een documentaire over de plasticsoep in de Noordzee wist ik: hier moet ik iets aan doen. Ik besloot de uitdaging aan te gaan om een period of time zo min mogelijk afval te produceren. Mijn vrienden keken me meewarig aan - 'Dat lukt je nooit in Nederland', zeiden ze. Maar ik was vastbesloten om het te proberen, al was het maar om te zien of het mogelijk was om in ons drukke stadsleven met minder afval toe te kunnen.

Onderdompeling

Mijn eerste bezoek aan de lokale markt op de a local market was een openbaring. In plaats van de supermarkt met zijn verpakkingen, vond ik hier onverpakte groenten, kaas van de boer en noten uit grote bakken. Mijn katoenen tasjes en glazen weckpotten werden mijn trouwe metgezellen. Thuis experimenteerde ik met zelfgemaakte schoonmaakmiddelen van schoonmaakazijn van de a local store en zuiveringszout. De geur van versgemalen nootmuskaat en kaneel vulde mijn keuken terwijl ik mijn eigen kruidenmengsels maakte. Ik leerde dat de kringloopwinkel op de a nearby street een schatkamer was voor herbruikbare spullen. Regularly ontdekte ik nieuwe manieren om afval te vermijden, van wasbare wattenschijfjes tot tandenpoepstaven van een lokaal merk. Het voelde alsof ik een geheel nieuwe wereld had ontdekt, gewoon hier in mijn eigen stad.

Reflectie

Na een maand afvalvrij leven keek ik met andere ogen naar mijn consumptiegedrag. Wat begon als een uitdaging was uitgegroeid tot een nieuwe levensstijl. Mijn afvalzak was gekrompen tot een klein zakje dat maar één keer per maand geleegd hoefde te worden. Ik had niet alleen geld bespaard, maar ook een nieuwe waardering gekregen voor de dingen die ik bezat. Mijn vrienden en collega's waren onder de indruk en begonnen zelf ook kleine veranderingen door te voeren. Het mooiste was het gevoel van verbondenheid met de lokale gemeenschap - van de marktkoopman die me een extra wortel toestopte in mijn eigen zakje tot de buurvrouw die me een recept gaf voor zelfgemaakte wasverzachter. In plaats van een eenzame strijd was het een reis geworden die ik met anderen deelde, en dat maakte het des te waardevoller.

Waarom Het Belangrijk Is

Nederlanders produceren jaarlijks zo'n 490 kilo afval per persoon. Door minder te verbruiken, draag je direct bij aan het verminderen van de afvalberg en het beschermen van de Nederlandse natuur.

Door herbruikbare producten te gebruiken en zelf schoonmaakmiddelen te maken, kan een gemiddeld gezin honderden euro's per jaar besparen. Bovendien krijg je statiegeld op flessen en blikjes terug.

Minder blootstelling aan schadelijke stoffen uit plastic verpakkingen en chemische schoonmaakmiddelen is beter voor je gezondheid en die van je gezin.

Nederlanders gooien jaarlijks voor miljoenen aan voedsel weg. Door bewuster in te kopen en creatief te zijn met restjes, bespaar je geld en verminder je verspilling.

Je draagt bij aan een schoner Nederland en inspireert anderen in je omgeving om ook duurzamer te leven. Samen maken we het verschil!

Een opgeruimd huis met minder spullen en een duidelijker overzicht van je bezittingen kan leiden tot een rustiger gevoel en meer rust in je hoofd.

Door bij de lokale markt, de bakker of de groenteboer te kopen, steun je niet alleen de lokale ondernemers, maar krijg je ook vaak verse producten zonder onnodige verpakkingen.

Hoe Te Beginnen

Begin met het scheiden van je afval en kijk wat je het meeste weggooit. In Nederland hebben we aparte bakken voor papier, glas, plastic en GFT.
Bezoek een lokale markt of een verpakkingsvrije winkel zoals 'Opgeweckt & Co' in Utrecht of 'De Nieuwe Graanschuur' in Amsterdam.
Investeer in een paar basisdingen: een Dopper, een katoenen boodschappentas en een setje herbruikbare zakjes.
Maak kennis met 'vergeten groenten' van het seizoen - lekker, duurzaam en vaak goedkoper dan geïmporteerde groenten.
Leer een paar basisrecepten voor schoonmaakmiddelen. Azijn en zuiveringszout zijn je nieuwe beste vrienden.
Organiseer een ruilfeestje met vrienden of buren. Wat voor de een afval is, is voor een ander nog waardevol.
Download de 'Afvalscheidingswijzer' app van Milieu Centraal voor handige tips over afval scheiden in Nederland.

Wat Je Nodig Hebt

Herbruikbare boodschappentassen en katoenen zakjes voor groente en fruit
Dopper of andere herbruikbare waterfles
Koffiebeker voor onderweg, bijvoorbeeld van KeepCup of Dopper
Basis ingrediënten voor schoonmaakmiddelen (schoonmaakazijn, zuiveringszout, citroen)
Compostbak of GFT-container voor groenafval
Herbruikbare verpakkingen voor boodschappen (bijv. van Pieter Pot)
Statiegeldflessen voor frisdrank en bier

Veiligheid Eerst

Let op bij het hergebruiken van verpakkingen dat deze schoon en geschikt zijn voor hergebruik. Wees voorzichtig met het maken van eigen schoonmaakmiddelen en volg altijd de juiste verhoudingen. Raadpleeg bij twijfel een professional. Houd rekening met eventuele allergieën bij het gebruik van natuurlijke ingrediënten.

Veelgestelde Vragen

Een gemiddeld Nederlands huishouden kan zo'n €500-€800 per jaar besparen door minder verpakte producten te kopen en zelf schoonmaakmiddelen te maken. Daarnaast krijg je statiegeld op flessen en blikjes terug, wat op jaarbasis ook tientallen euro's kan schelen.

Integendeel! Begin met wat je al in huis hebt. Gebruik oude theedoeken als keukenpapier en glazen potten als opbergbakjes. Investeer geleidelijk in herbruikbare spullen, die zichzelf vaak snel terugverdienen. In Nederland zijn er ook veel tweedehands opties via Marktplaats of de kringloopwinkel.

Plan je maaltijden rond de aanbiedingen van de supermarkt of wat er in het seizoen is. Apps zoals 'Too Good To Go' helpen tegen voedselverspilling. Bewaar restjes in glazen bakjes en vries in wat je niet direct opeet. In Nederland kun je bij veel supermarkten ook kleinere porties kopen, wat helpt om verspilling tegen te gaan.

Naast de bekende Dopper en katoenen tasjes, zijn er typisch Nederlandse oplossingen zoals de broodzak van a reusable bread bag, de herbruikbare koffiebekers van reusable coffee cups of de wasbare wattenschijfjes van a local shop. Veel Nederlandse steden hebben tegenwoordig ook 'verpakkingsvrije' afdelingen in supermarkten.

Met schoonmaakazijn van de a local store of a pharmacy, zuiveringszout van de toko of supermarkt, en wat etherische oliën van de a health food store maak je al een heel arsenaal aan schoonmaakmiddelen. Meng bijvoorbeeld 1 deel azijn met 1 deel water voor een allesreiniger, of maak een pasta van zuiveringszout en water voor het schrobben van de wasbak.

Scheid je afval volgens de Nederlandse richtlijnen. Plastic, blik en drinkpakken (PMD) gaan in de oranje bak, papier en karton in de blauwe bak, en GFT in de groene bak. Klein chemisch afval kun je inleveren bij de milieustraat of bij veel supermarkten. Kleding en textiel kun je inleveren in de textielcontainers van bijvoorbeeld het Leger des Heils.

Maak er een spelletje van: wie kan het minste afval produceren? Neem ze mee naar de markt en laat ze zelf hun groenten uitkiezen. In Nederland zijn er ook leuke kinderboeken over afval scheiden, zoals 'Plasticsoep is troep' van Jesse Goossens. Veel Nederlandse basisscholen doen ook mee aan projecten rondom afval scheiden, dus vraag er eens naar op school.

Bioplastic is niet per se beter, want het breekt alleen af onder specifieke omstandigheden die in Nederlandse afvalverwerking vaak niet aanwezig zijn. Herbruikbare verpakkingen blijven de beste keuze. Let erop dat je bioplastic niet bij het GFT gooit, tenzij het specifiek is goedgekeurd voor compostering (keurijk 'OK compost').

Neem een herbruikbare waterfles mee - in Nederland kun je overal veilig kraanwater drinken. Gebruik je OV-chipkaart in plaats van papieren kaartjes. Neem een eigen lunchtrommel mee als je op pad gaat. En als je gaat winkelen, neem dan je eigen tas mee. In Nederland zijn winkels sinds kort verplicht geld te vragen voor plastic tasjes, wat helpt om afval te verminderen.

Vervang keukenrol door oude theedoeken, koffiebekers door een herbruikbare mok (bijvoorbeeld van Dopper of KeepCup), en plastic rietjes door roestvrijstalen of glazen varianten. Koop je brood bij de bakker in een katoenen broodzak en neem je eigen bakjes mee naar de slager of kaasboer.

Gebruik een herbruikbare beker voor je koffie of thee - veel Nederlandse kantoren hebben tegenwoordig herbruikbare bekers in plaats van wegwerpbekertjes. Print alleen wat echt nodig is en dubbelzijdig. Zet apparaten uit als je ze niet gebruikt - in Nederland wordt hier steeds meer op gelet met het oog op energiebesparing. Gebruik een treinabonnement voor woon-werkverkeer in plaats van de auto.

Er zijn verschillende Nederlandse boeken beschikbaar zoals 'Het Zero Waste Project' van de zussen Van Zandbrink, 'Afvalvrij leven' van Emily-Jane Lowe, of 'Het grote Poepconcern' van Angelique Vandevenne. De bibliotheek heeft vaak een goede collectie, en je kunt er ook terecht voor informatie over afval scheiden en duurzaam leven.