Gids

Wetenschappelijke en educatieve successen | Ontdek je potentieel in Nederland

Verken een wereld van intellectuele groei en academische prestaties, van lokale wedstrijden tot internationale competities, voor alle leeftijden en niveaus.

Door DoItAgain Redactieteam

Gepubliceerd op October 2, 2025Laatst bijgewerkt op October 2, 2025

Toen ik me inschreef voor de Nederlandse Wiskunde Olympiade, voelde ik m'n handen lichtjes trillen. Zou ik het wel kunnen tussen al die bollebozen? M'n kamer veranderde in een waar studiebureau - volgeplakt met formules, grafieken en een schema met aftelkalender van de HEMA. Elke avond voor het slapen gaan spookten er getallen door m'n hoofd. M'n moeder zei altijd: 'Niet geschoten is altijd mis', dus ik zette door. De weken vlogen voorbij tussen school, bijlessen en oefenopgaven. De spanning was om te snijden, maar ik was vastbesloten om van me te laten horen.

Onderdompeling

De grote dag brak aan. In de aula van de Universiteit Utrecht hing een mix van zweet, koffie en de geur van verse markeerstiften. Ik zat aan een van die typische Nederlandse schooltafeltjes te wachten tot het sein werd gegeven. Toen het startschot klonk, voelde ik m'n hart in m'n keel kloppen. Maar toen ik aan de eerste opgave begon, verdween alle spanning als sneeuw voor de zon. Het was alsof de cijfers en formules voor me gingen dansen. Ik hoorde het gekras van potloden om me heen, het geritsel van papier, af en toe een diepe zucht. Toen ik opkeek, zag ik een van de juryleden nieuwsgierig over m'n schouder meelezen. Hij knikte goedkeurend bij m'n berekeningen. Op dat moment wist ik het: dit was waar ik voor gemaakt was.

Reflectie

Na afloop fietste ik door de Utrechtse grachten naar huis, de koude herfstwind door m'n haar. M'n hoofd toeterde nog na van alle indrukken. Thuisgekomen stortte ik m'n verhaal uit aan m'n ouders, terwijl we samen aan de keukentafel zaten met een kop warme chocolademelk. De uitslag zou nog weken op zich laten wachten, maar dat maakte me niet meer uit. Het gevoel dat ik kreeg toen ik die uitdaging aanging, dat vage gevoel in m'n buik van trots en voldoening, dat kon niemand me meer afnemen. Nu, jaren later, besef ik pas echt hoeveel die ervaring me heeft gebracht. Niet alleen de prijs die ik uiteindelijk won, maar vooral het besef dat je meer kunt dan je denkt. En dat is misschien wel het mooiste wat wetenschap je kan leren.

Waarom Het Belangrijk Is

Wetenschappelijke projecten dagen je uit om verder te kijken dan je neus lang is. Je leert vraagstukken van meerdere kanten te bekijken, net zoals bij het bekende Nederlandse poldermodel.

Een vermelding van wetenschappelijke prestaties springt eruit op je CV en kan deuren openen bij vervolgstudies of stages bij bedrijven als ASML of Philips.

Zoals een echte Nederlander tegen de wind in fietst, leer je door te zetten bij tegenslagen. Elk mislukt experiment is een kans om te leren en te verbeteren.

Die saaie formules uit je studieboeken krijgen opeens betekenis als je ze kunt toepassen in echte onderzoeksprojecten, van waterbeheer tot duurzame energie.

Of je nu je onderzoek presenteert op de Nederlandse Wetenschapsdag of tijdens een online symposium, je leert complexe zaken helder over te brengen.

Je komt in contact met gelijkgestemden en experts, van de lokale universiteit tot internationale wetenschappers - waardevolle contacten voor je toekomst.

Door zelf onderzoek te doen, ontdek je dat wetenschap meer is dan alleen maar droge stof. Het is een avontuur vol ontdekkingen en 'eureka'-momenten.

Hoe Te Beginnen

Kies een onderwerp dat je echt raakt - iets waar je 's nachts wakker van ligt. Denk aan duurzaamheid, kunstmatige intelligentie of medische doorbraken.
Dompel je onder in de literatuur. Bezoek de plaatselijke bibliotheek of raadpleeg wetenschappelijke databases zoals ResearchGate of Google Scholar.
Schakel een expert in. Nederlandse wetenschappers staan bekend om hun openheid - aarzel niet om een mailtje te sturen met je vragen.
Begin klein met een haalbaar experiment of onderzoekje. Denk aan het meten van waterkwaliteit in de gracht of het analyseren van verkeersstromen in je wijk.
Doe mee aan voorrondes van wedstrijden zoals de Nederlandse Wiskunde Olympiade of de Junior Technovium Wedstrijd.
Documenteer alles zorgvuldig, van je eerste aantekeningen tot je laatste conclusies. Een goed onderzoeksdagboek is goud waard.
Deel je bevindingen, of het nu gaat om een presentatie op school, een artikel in de schoolkrant of een posterpresentatie tijdens de Wetenschapsweek.

Wat Je Nodig Hebt

Basiskennis van het gekozen vakgebied (havo/vwo-niveau of hoger)
Toegang tot wetenschappelijke literatuur (bijv. via schoolbibliotheek of Universiteitsbibliotheek)
Minimaal 2-3 uur per week beschikbaar voor voorbereiding
Een gemotiveerde houding en doorzettingsvermogen
Eventueel een wetenschappelijke rekenmachine of specifieke software
Steun van een leraar of mentor wordt aangeraden
Voor sommige wedstrijden: inschrijfgeld of reiskosten

Veiligheid Eerst

Deelname aan wetenschappelijke activiteiten vereist toezicht van volwassenen voor deelnemers onder de 16 jaar. Wij stimuleren inclusiviteit en aanpassingen voor mensen met een beperking. Neem bij twijfel over geschiktheid contact op met de organisatoren.

Veelgestelde Vragen

Ja, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) organiseert diverse wedstrijden zoals de Nederlandse Wiskunde Olympiade. Daarnaast zijn er initiatieven zoals de First Lego League en de Nederlandse Scheikunde Olympiade.

Veel scholieren gebruiken hun profielwerkstuk als springplank voor wedstrijden. Zorg ervoor dat je onderzoek voldoet aan de eisen van beide. Vraag je begeleider om advies en check de deadlines van wedstrijden ruim van tevoren.

Nederlandse wetenschappers blinken uit in waterbeheer, landbouwinnovatie, duurzame energie en logistiek. Denk aan projecten over zeespiegelstijging, precisielandbouw of fietsfile-analyse.

Begin bij je eigen docenten of neem contact op met een lokale universiteit. Veel Nederlandse universiteiten hebben speciale programma's voor scholieren, zoals 'Pre-University College' of 'Academische Jaarprogramma's'.

De meeste wedstrijden hebben hun voorrondes tussen september en januari, met finales in het voorjaar. Houd de website van Talentenkijker.nl in de gaten voor actuele informatie.

Organisaties zoals het LUF (Leids Universiteits Fonds) en het KNAW bieden beurzen aan getalenteerde scholieren. Een goed onderzoeksvoorstel en aanbevelingsbrief van een docent zijn vaak vereist.

Absoluut! Projecten zoals Zooniverse en GLOBE Nederland bieden mogelijkheden voor burgerwetenschap. Ook zijn er online wedstrijden zoals de International Young Physicists' Tournament (IYPT).

Volg gratis online cursussen via platforms als Coursera of edX, bezoek wetenschappelijke evenementen zoals het Weekend van de Wetenschap, of sluit je aan bij een jongerenvereniging zoals het Jongeren Technologie Talent.

Succes in wetenschapswedstrijden kan leiden tot studiebeurzen, stages bij bedrijven als Shell of ASML, of uitnodigingen voor exclusieve netwerkevenementen. Het is een opstapje naar een carrière in onderzoek of het bedrijfsleven.

Ook dat hoort bij wetenschap! Nederlandse onderzoekers zeggen niet voor niets: 'Een mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest.' Blijf positief, zoek hulp bij je begeleider en onthoud: elk experiment levert waardevolle inzichten op.

Internationale studenten zijn van harte welkom bij de meeste wedstrijden. Sommige hebben wel een verblijfsvergunning of inschrijving bij een Nederlandse onderwijsinstelling nodig. Raadpleeg de specifieke voorwaarden per wedstrijd.

Houd het bij de feiten, gebruik duidelijke visuals en oefen je presentatie vooraf. Een goede tip is om het aan je oma uit te leggen - als zij het begrijpt, zit je goed. En onthoud: zelfs de slimste professoren waarderen een helder verhaal boven ingewikkeld jargon.